» Emitendera mukaaga ej‘okukungula kilo 20,000 buli yiika nnya eza muwogo«

0 / 5. 0

Ensibuko:

https://www.youtube.com/watch?v=4vWLz6EbQO8

Ebbanga: 

00:04:14

Omwaka gwe yafulumizibwa: 

2019

Ensibuko / Omuwandiisi: 

Cassava Matters
»Engeri y‘okukungulamu kilo ezisoba mu 20,000 buli yiika nnya eza muwogo nengeri y‘okulwanyisaamu omudo enongoseemu – Akatambi akatono akakwaata ku mitendera mukaaga egy‘okutangiramu omudo mu munimiro ya muwogo, kafulumizidwa aba IITA-okulw‘anyisaamu omudo mu muwogo.«

Muwogo kirime kyankizo nnyo mubitundu bingi mu Afirika, naye amakungula gali wansi. Emitendera egimu gisobola okugobererwa mukumulima okusobola okw‘ongera ku makungula.

Okufuna amakungula ga muwogo amangi, londa ekifo ekisaanye ekitali kukaserengeto, eky‘olutobazi, oluyinja oba erimpi. Bwekiba nga ekisambu kikulu era nga kiwanvu nnyo okusobola okukifuuyira ne bomba, saawa ekisambu era okabale naye singa guba mudo zisa nga w‘eyambisa omudo omale osaawe awo okireke okumala wiiki 2 omudo okukala. Fuuyiza neddagala lya glyphosate eri omudo ogumera. Eddagala lya glyphosate lisobola okukozesebwa ku kumido egitamala gafa era nga giyina obuwanvu obutasuka mita emu.

Enteekateeka ye ttaka

Okuteekateeka ettaka ly‘okusimbako muwogo, kabala ettaka. Okukabala kwamuwendo naye kuvirako amakungula mangi. Okukabala kwongera kumakungula waakiri kilo 5000 buli yiika. Okutuumibwa kwe ttaka nakwo kusobola okukozesebwa kubanga kwongera kumutindo ekitono ennyo kiro 4000 buli yiika era nga abalimi bakubirizibwa singa ettaka libeera lya bumba nyo oba nga oteekateeka okukungula mu kyeeya. Oluvanyuma lw‘okuteekateeka enimiro siga.

Okusimba n‘okuziyiza omudo

Simba muwogo wokka nga ettaka lirimu amazzi agamala kubugazi bwa mita 1 okuva kulunyiriri olumu okutuuka kululala ne mita 0.8 okuva kukimera ekimu okudda kukirara era awo fuuyira neddagala elikozesebwa nga ebirime tebinameruka.

Emido nga jitute 3o% kunimiro oba nga ebikoola biri 4 ku 6, goberera ebikolebwa nga omudo gumaze okumera nga weyambisa eddagala erifuuyira omuddo nga gumeze, nga w‘eyambisa ebyuuma, oba okugulima gwe wenyini. Mukukozesa eddagala erifuuyira, kozesa engabo okuziyiza eddagala lireme kukoona ku bikoola bya muwogo. Todingana ddagala mwaaka ku mwaaka kubanga kino kiyinza okuviirako emido okugumira eddagala.

 

Okugoberegana okuva ku Okugoberegana okutuuka ku Ekinnyonnyola
00:0000:20Londa ekifo ekiruungi.
00:2100:34Omudo bweguba nga muwanvu nyo okufuuyirwa ne ddagala, sooka osaawe olumala okabale.
00:3501:20Singa guba mudo zisa nga w‘eyambisa omudo omale osaawe awo okireke okumala wiiki 2 omudo okukala. Fuuyiza neddagala lya glyphosate eri omudo ogumera.
01:2102:07Yiikula ettaka. Okutuumibwa kwe ttaka kukubirizibwa ettaka bweriba nga lya bumba nnyo oba nga osuubira okukungula mubiseera by‘ekyeeya.
02:0802:43Simba muwogo wokka nga ettaka lirimu amazzi agamala kubugazi bwa mita 1 okuva kulunyiriri olumu okutuuka kululala ne mita 0.8 okuva kukimera ekimu okudda kukirara era awo fuuyira neddagala elikozesebwa nga ebirime tebinameruka.
02:4403:52Emido nga jitute 3o% kunimiro, weyambise enkola y‘okutangiramu omudo ogumeze.
03:5304:03Todingana ddagala mwaaka ku mwaaka kubanga kino kiyinza okuviirako emido okugumira eddagala.
04:0404:14Okusiima

Laba vidiyo ey’ebweru

Bw’onyiga ku link eno wammanga oba play button ojja kuva mu FO Video Library n’okyuka ku mukutu ogw’ebweru!

Lekawo okuteesakwo mu bumpi

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *